Sahte ürünlerin küresel ticaretteki payı her geçen yıl artmaktadır. 2023 yılında sahte ürün ticaretinin toplam değeri 1.023 trilyon dolar olarak tahmin edilmiştir. Bu rakam, dünya ticaretinin yaklaşık %2.5’ine denk gelmektedir. Sahte ürünler arasında en yaygın olanlar; ayakkabı, giyim, deri ürünleri ve elektronik cihazlardır.
Sahte ürünlerin taşınmasında en çok deniz yolu tercih edilmektedir. Ayrıca, küçük paketler halinde kargo ve posta hizmetleri de sıkça kullanılmaktadır. Bu yöntemler, gümrük denetimlerinden kaçmak için tercih edilmektedir.EUIPO
Türkiye’de Sahte Ürünler ve Giriş Yolları
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle sahte ürünlerin hem hedef pazarı hem de transit noktasıdır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye’ye giren sahte ürünlerin çoğu deniz ve kara yoluyla gelmektedir. Özellikle İstanbul, İzmir ve Mersin limanları ile Kapıkule ve Habur sınır kapıları bu konuda kritik öneme sahiptir.
Sahte ürünler genellikle Çin, Hindistan ve bazı Orta Doğu ülkelerinden gelmektedir. Bu ürünler, Türkiye’de depolanarak iç piyasaya sürülmekte veya Avrupa’ya gönderilmektedir. Özellikle serbest ticaret bölgeleri ve gümrüksüz alanlar, sahte ürünlerin geçişinde kullanılmaktadır.
Sahte Ürünlerin Avrupa’ya Çıkış Şekilleri
Türkiye üzerinden Avrupa’ya gönderilen sahte ürünler, genellikle karayolu taşımacılığı ile Bulgaristan ve Yunanistan sınır kapılarından geçmektedir. Ayrıca, deniz yoluyla İtalya ve İspanya’ya da gönderimler yapılmaktadır. Bu ürünler, Avrupa’da çeşitli dağıtım kanallarıyla piyasaya sürülmektedir.
OECD’ nin raporlarına göre sahte ürünlerin Avrupa’ya girişinde, belgelerin tahrif edilmesi, ürünlerin yanlış beyan edilmesi ve küçük partiler halinde gönderilmesi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu durum, gümrük denetimlerini zorlaştırmakta ve sahte ürünlerin tespitini güçleştirmektedir.
Sahte Ürünlerle Mücadele Yöntemleri
- Teknolojik Çözümler
Sahte ürünlerle mücadelede teknolojik çözümler büyük önem taşımaktadır. Fikri Mülkiyet firmalarının, ürünlerin orijinalliğini doğrulamak için dijital ve görünmez güvenlik çözümleri sunmaktadır. Bu teknolojiler, ürün ambalajlarına entegre edilerek sahteciliği önlemeye yardımcı olmaktadır .AlpVision
- Gümrük Denetimleri
Türkiye’de Gümrükler Genel Müdürlüğü (GGM), sahte ürünlerin ülkeye girişini önlemek için çeşitli önlemler almaktadır. Marka sahipleri, GGM’ye başvurarak şüpheli ürünlerin tespit edilmesini ve el konulmasını talep edebilmektedir .sabaip.com
- Hukuki Önlemler
Türk hukuk sistemi, sahte ürünlerle mücadelede çeşitli yasal düzenlemeler içermektedir. Marka sahipleri, sahte ürün üreten veya satan kişiler hakkında hukuki işlem başlatabilmektedir. Ayrıca, mahkemeler sahte ürünlerin imhasına ve sorumluların cezalandırılmasına karar verebilmektedir .
- Farkındalık ve Eğitim
Tüketicilerin sahte ürünler konusunda bilinçlendirilmesi, bu ürünlere olan talebin azalmasına katkı sağlar. Kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları, farkındalık kampanyaları düzenleyerek tüketicileri bilgilendirmektedir.
Sonuç
Sahte ürünler, hem ekonomik kayıplara hem de tüketici güvenliğine yönelik tehditlere yol açmaktadır. Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle bu sorunun merkezinde yer almaktadır. Bu nedenle, teknolojik çözümler, etkin gümrük denetimleri, hukuki önlemler ve tüketici farkındalığı gibi çok yönlü stratejilerle sahte ürünlerle mücadele edilmelidir.
Sahte ürünlerle mücadelede, hem kamu kurumlarının hem de özel sektörün iş birliği içinde çalışması büyük önem taşımaktadır. Bu sayede, hem Türkiye’de hem de dünya genelinde sahte ürünlerin yayılması önlenebilir.
