Günümüzde şehirler sadece yaşamak için bir mekân olmaktan çıkmış, turizm, yatırım ve ticaret gibi alanlarda rekabet eden birer marka haline gelme yolunda ilerlemektedir. “Marka şehir” kavramı, belirli bir şehrin sahip olduğu tarih, kültür, sanat, ekonomi ve doğal güzellikler gibi özellikleriyle fark yaratmasını ve kendine has bir kimlik oluşturmasını ifade eder.
Marka Şehir Olmanın Avantajları
Bir şehrin marka olması, ekonomik kalkınmadan sosyal refaha kadar birçok faydayı beraberinde getirir:
1. Turizm Gelirlerinin Artması: Marka haline gelen şehirler, yerli ve yabancı turistleri çeker. Örneğin, Paris’in “Aşk Şehri” veya Roma’nın “Ebedi Şehir” olarak anılması, turizm gelirlerini büyük ölçüde artırmıştır.
2. Yatırım ve Ticaretin Gelişmesi: Uluslararası yatırımcılar, marka değeri yüksek olan şehirlere yönelir. Silikon Vadisi gibi “teknoloji merkezi” haline gelen bölgeler, bu sayede büyük firmaları kendine çeker.
3. Yaşam Kalitesinin Yükselmesi: Çekici ve yaşanabilir bir şehir, nitelikli insan gücü için cazip hale gelir. Sanat, kültür ve eğitim alanlarına yapılan yatırımlar, halkın genel refahını arttırır.
Şehirlerin Markalaşma Süreci
Bir şehir marka olmak istiyorsa belli başlı stratejileri hayata geçirmelidir:
1. Kimliğin Belirlenmesi: Şehrin neyi ile öne çıkacağı belirlenmelidir. Tarihi dokusu mu, gastronomisi mi, doğal güzellikleri mi? İstanbul’un tarihi mirası, Gaziantep’in mutfak kültürü gibi unsurlar markalaşma sürecinde kritik rol oynar.
2. Hikâye ve Algı Yönetimi: Marka olma yolunda en önemli unsurlardan biri hikâye oluşturmaktır. Kapadokya’nın “peri bacaları ve balon turizmi” ile öne çıkması, bu bağlamda iyi bir örnektir.
3. Etkin Tanıtım ve Pazarlama: Dijital medya, sosyal medya ve uluslararası organizasyonlar marka şehir oluşturma yolunda büyük önem taşır. Antalya, uluslararası spor ve kültür organizasyonları ile markalaşmış bir şehirdir.
4. Fiziksel ve Kültürel Dönüşüm: Şehir planlaması, altyapı ve sanat projeleri, markalaşma sürecinde çok önemlidir. Eskişehir’in son yıllardaki kültürel ve altyapı yatırımları, onu “öğrenci dostu şehir” haline getirmiştir.
“Şehir” İbaresini Taşıyan Markalar ve Türkiye’deki Durum
Dünya genelinde bazı markalar, şehir isimlerini tescilli marka olarak kullanmaktadır. “New York Pizza”, “Berlin Fashion”, “Paris Perfume” gibi örnekler, bir şehrin marka değerinden faydalanan firmalar arasında yer almaktadır.
Türkiye’de ise “Ankara Tava”, “Bursa Kebap”, “Mardin Sabunu” gibi coğrafi işaretle öne çıkan ürünlerin yanı sıra, “İstanbul Modern”, “Kapadokya Balon Turu” gibi isimler de markalaşma stratejileri ile öne çıkmaktadır.
Ancak şehir ismi taşıyan markaların tescili konusunda dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Şehir isimleri kamuya mal olmuş adlar olduğundan, bir firma tarafından tek başına sahiplenilmesi bazen mümkün olmamaktadır. Bunun yerine “Şehir + Endüstri” veya “Şehir + Hizmet” formatında tescil almak daha kolay olmaktadır.
Marka şehir olma yolunda ilerlemek, bir şehrin ekonomik ve sosyal açıdan gelişmesini hızlandıran önemli bir stratejidir. İyi bir planlama, doğru pazarlama ve kültürel mirasa sahip çıkma, şehirleri geleceğe taşıyan en önemli faktörlerdendir. Türkiye, zengin tarih ve kültür mirası ile marka şehirler yaratma potansiyeline sahiptir ve bu potansiyelin doğru yönetilmesi ülkenin uluslararası alanda daha güçlü bir konuma gelmesini sağlayacaktır.
City Index 2024 – Dünya Şehirlerinin Marka Değeri Açıklandı
Uluslararası marka değerlendirme kuruluşu Brand Finance, 20 farklı ülkeden 15 bin kişinin katılımıyla gerçekleştirdiği “City Index 2024” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Bu kapsamlı çalışma, dünya genelindeki şehirlerin marka gücünü değerlendirerek, 100 küresel marka şehrini belirledi.
Araştırma, 7 ana başlık ve 45 alt başlık altında gerçekleştirildi. Değerlendirme kriterleri arasında İş ve Yatırım, Yaşanabilirlik, Kültür ve Miras, İnsanlar ve Değerler, Sürdürülebilirlik ve Ulaşım, Yönetim, Eğitim ve Bilim gibi önemli kategoriler yer aldı. Bu unsurlar ışığında şehirlerin tanınırlık, saygınlık ve tercih edilebilirlik düzeyleri analiz edildi.
Dünyanın En Güçlü Şehir Markaları
Londra, üst üste ikinci kez dünyanın en güçlü şehir markası unvanını kazanarak listenin zirvesinde yer aldı. Onu sırasıyla New York ve Paris takip etti. İlk 10’da ABD’den üç şehir yer alırken, Asya, Avrupa ve Orta Doğu’dan da önemli şehirler listeye girdi.
2024 yılına ait ilk 10 şehir ve aldıkları puanlar:
1. Londra (Birleşik Krallık) – 90,92 puan
2. New York (ABD) – 89,83 puan
3. Paris (Fransa) – 87,84 puan
4. Tokyo (Japonya) – 86,85 puan
5. Dubai (BAE) – 86,00 puan
6. Singapur (Singapur) – 85,47 puan
7. Los Angeles (ABD) – 85,00 puan
8. Sydney (Avustralya) – 83,79 puan
9. San Francisco (ABD) – 82,91 puan
10. Amsterdam (Hollanda) – 82,10 puan
Türkiye’den Üç Şehir Listede
Türkiye’den İstanbul, Antalya ve İzmir, küresel marka şehirler arasında yer aldı. İstanbul, geçtiğimiz yıl 57. sıradayken bu yıl 6 basamak yükselerek 51. sıraya yerleşti. Antalya 93., İzmir ise 98. sıradan listeye girdi.
Tercih edilebilirlik açısından İstanbul 62. sırada yer alırken, Antalya ve İzmir sırasıyla 93. ve 97. sıralarda konumlandı.
Diğer önemli göstergeler ise şu şekilde:
· Tanınırlık: İstanbul 31., Antalya 95., İzmir 100.
· Saygınlık: İstanbul 51., Antalya 93., İzmir 97.
Bu sıralamalar, Türkiye’nin marka şehirlerinin küresel ölçekteki algısını ve rekabet gücünü ortaya koyuyor. Önümüzdeki yıllarda yapılacak yatırımlar ve stratejiler, bu şehirlerin sıralamada daha da yükselmesine katkı sağlayabilir.
Şehir markalaşmasının giderek daha önemli hale geldiği günümüzde, “City Index 2024” gibi araştırmalar, şehirlerin küresel rekabet gücünü anlamak ve geliştirmek açısından büyük önem taşıyor.
Norm Patent olarak, şehirlerin markalaşma sürecinde gerekli teşvik ve AB yatırım destekleri konusunda belediyelere danışmanlık hizmeti sunuyoruz. Şehirlerin uluslararası rekabet gücünü artırmak, doğru marka stratejileri oluşturmak ve sürdürülebilir yatırımları teşvik etmek adına çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Belediyeler için fon kaynaklarına erişim, proje yönetimi ve markalaşma stratejileri konularında sağladığımız destekle şehirlerin küresel arenada daha güçlü bir konuma gelmesine katkı sağlıyoruz.
